Więcej jelenia, mniej łosia, czyli ile zwierza w Puszczy?

W kalendarzu początek grudnia, zatem najwyższa pora, by zajrzeć do roczników Głównego Urzędu Statystycznego i sprawdzić dane dotyczące Kampinoskiego Parku Narodowego. W tym roku znajdziemy tam kilka niespodzianek.

Nim przejdziemy do omówienia wyników, jak zwykle kilka uwag. Po pierwsze, do budzących największe zainteresowanie statystyk dotyczących liczebności zwierząt należy podchodzić z dużą ostrożnością. Są to przecież jedynie szacunki bazujące na mniej lub bardziej zgrubnych metodach liczenia. Dlatego zamiast przyglądać się precyzyjnie liczbom, lepiej analizować trendy. Po drugie, wahania liczebności zwierząt mają też swoje przyczyny naturalne. Warto się zatem dwa razy zastanowić, zanim winą za spadek populacji jakiegoś gatunku obwini się „nieudolność parku”.

I wreszcie po trzecie, choć mamy już koniec 2022 roku, to statystyki odnoszą się do końca 2021 roku – cóż, takie jest tempo działania GUS. Ja zabrałem się za analizę tych danych dzień po ich oficjalnej publikacji.

Ale ad rem!

Tego zwierza mniej, tego więcej

Najważniejsze statystyki dotyczą oczywiście herbowego zwierzęcia Puszczy, czyli łosia. Tu nienajlepsza wiadomość – liczebność tego gatunku systematycznie spada. W 2016 roku tych pociesznych zwierzaków było „w Kampinosie” rekordowe 453, ale w tym roku to już tylko 2/3 tej liczby.

Czy to powód, by bić na alarm? A może wręcz przeciwnie, populacja łosia powraca do pożądanego poziomu? W niedawnej rozmowie z pewnym ekspertem od ochrony przyrody zasłyszałem, że zwierząt tych i tak jest nieco za dużo jak na powierzchnię KPN. Warto też zauważyć, że spadek populacji łosia zbiegł się ze wzrostem liczebności wilka. Przypadek? Paradoksalnie można też powiedzieć, że ta tendencja spadkowa jest poniekąd dobrą wiadomością, bo stanowi solidny argument przeciwko lobby myśliwskiemu, które coraz głośniej podnosi postulat zniesienia moratorium na odstrzał łosia.

Łosia mamy mniej, za to jeleni znacznie więcej. Tylko w ciągu roku ich populacja wzrosła aż o 35% do rekordowego poziomu 587! Jeszcze większy procentowy wzrost zanotowały dziki – aż o 46%. To oczywiście efekt redukcji odstrzałów związanych z afrykańskim pomorem świń. Przypomnę, że w rekordowym roku 2015 z rąk myśliwych zginęło aż 1269 dzików! To ponad 3 razy więcej niż ich obecna populacja.

Ale bodaj najciekawszą wiadomością jest wzrost populacji rysia. W latach 2016–2018 szacowano, że w Puszczy żyje tylko jeden taki zwierzak, a dziś jest ich ponoć już 5. Wciąż niewiele, choć wg ekspertów w kompleksie takim jak Puszcza Kampinoska ich liczba na pewno nie będzie znacznie większa.

Równolegle spadła populacja innego drapieżnika, czyli wilka. Ale tu chyba nie ma powodów do niepokoju, bo ich liczba wynosi tyle co w roku 2018.

Uwagę zwraca także spadek populacji bobra. W 2015 doliczono się ich rekordowe pół tysiąca. Od tego czasu ich liczba systematyczne spada i w tym roku wynosi już tylko połowę tej wartości.

Kampinoskie rozmaitości

Przyjrzyjmy się też innym statystykom. Warto zwrócić uwagę choćby na kurczącą się liczbę prywatnych terenów. Wprawdzie w tym roku mamy tylko 2-procentowy spadek, ale dobrze pokazuje to, że program wykupu gruntów powoli, acz systematycznie idzie do przodu.

Z kolei budząca wiele emocji wśród turystów wycinka drzew nieznacznie spadła i generalnie trzyma poziom z lat ubiegłych. Ale czy KPN ma w dalszej perspektywie plan znaczącej redukcji „cięć pielęgnacyjnych”? O to zapytałem niedawno dyrektora Parku. Wywiad z nim ukaże się na łamach „Kuriera” już wkrótce.

Dobrą wiadomością są zerowe statystyki dotyczące kłusownictwa czy kradzieży drewna. Tak optymistycznych danych nie było, odkąd je zbieram. Oby tak dalej!