Media obiegła ostatnio wiadomość o kartografach, którzy przy użyciu nowych geodezyjnych danych zweryfikowali wysokość tatrzańskich szczytów, przełęczy i jezior. A co by wyszło, jeśli zrobić to samo dla Puszczy Kampinoskiej?
Jeszcze w 2011 roku przygotowałem wpis, w którym analizowałem wysokość najwyższych punktów w Puszczy Kampinoskiej. Po co je weryfikować? Wprawdzie jest mało prawdopodobne, by wykryć w ten sposób błąd geodetów, ale być może uda się stwierdzić, że np. pod wpływem turystyki najwyższe wydmy mogły ulec erozji.
Technicznie rzecz biorąc
Zanim przejdziemy do konkretów, kilka słów o wykorzystanych przeze mnie danych (te same użyto do wspomnianych pomiarów w Tatrach). Otóż, użyłem numerycznego modelu terenu (NMT), który został opracowany na podstawie lotniczego skanowania laserowego. Wprawdzie pomiary te wykonano jeszcze w 2012 roku, ale dopiero od końca lipca br. dane te stały się darmowe.
Skaning ten został wykonany z dokładnością 15 cm i gęstością 4 punktów na metr kwadratowy. Nie będę wchodzić w szczegóły techniczne, ale warto podkreślić, że w przypadku obszarów porośniętych lasem gęstość punktów odpowiadających gruntowi (a te nas przecież interesują) jest z reguły znacznie mniejsza, bo wiele impulsów jest zatrzymywanych przez drzewa. Może się zatem okazać, że promień lasera nie trafił akurat w miejsce interesującej nas kulminacji. Krótko mówiąc, przedstawione poniżej rozważania należy traktować bardziej jako zabawę niż profesjonalne wyrokowanie o wysokości wydm.
Wydmy
Przejdźmy jednak do sedna. Jak już pisałem w 2011 roku, trudno stwierdzić, która wydma w Puszczy Kampinoskiej jest najwyższa – wszystko zależy od tego, czy interesuje nas wysokość względna (czyli od podstawy wydmy) czy bezwzględna (od poziomu morza).
Jeśli bezwzględna, to obiektem naszych zainteresowań jest niewielki pagórek położony tuż obok parkingu przy polanie Opaleń. W 2011 r. na podstawie mapy topograficznej jego wysokość oszacowałem na 106,2 m n.p.m. NMT ze skanowania laserowego daje natomiast wartość tylko o 4 decymetry wyższą (106,6).
Jeśli interesuje nas wysokość względna, to najwyższa wydma znajduje się w okolicy Górek w paśmie Wilkowskiej Góry. Mapa topograficzna wskazuje, że szczyt jednej z tutejszych wydm ma 101,91 metra i NMT ze skanowania laserowego potwierdza zarówno ten wynik, jak i lokalizację punktu. Dzięki nowszym danym możemy także stwierdzić, że wysokość względna tej wydmy wynosi około 28 metrów (podstawa jest na wysokości 73,8 m), a druga najwyższa wydma w okolicy (położona nieco dalej na zachód) ma wysokość 98,8 m n.p.m.
Co z innymi wydmami powyżej setki, o których pisałem w 2011 r.? Pewną niespodziankę dostrzegłem na Białej Górze na północ od Leszna. Według mapy liczy ona 104,8 metra n.p.m., przy czym 300 metrów na wschód znajduje się jej drugi wierzchołek o wysokości 103,6. Tymczasem pomiar ze skanowania laserowego wskazuje, że oba te wierzchołki liczą 104,8 metra. Wysokość względna tej wydmy wynosi blisko 13 metrów.
Pewnym zaskoczeniem była także Łużowa Góra w okolicy warszawskich Bielan. Dotychczas sądziłem, że liczy ona 100,5 m wysokości. Według danych ze skaningu jej kulminacja ma jednak 103,7 metrów wysokości. Ta spora rozbieżność to jednak nie efekt błędnego pomiaru. Po prostu wartość podana na mapie topograficznej nie odnosi się do kulminacji, ale do punktu osnowy, który znajduje się nieco poniżej szczytu. Wysokość względna Łużowej Góry wynosi równo 20 metrów.
Setkę przekracza również Zdrojowa Góra w okolicy cmentarza w Palmirach. Jej wysokość wg mapy to 101,8 m, z kolei lotniczy skaning daje wynik tylko o 1 decymetr niższy (101,7). Wysokość względna tej wydmy to około 23 metry.
Dołek
A co z najniższym punktem? Tym jest rów Kanału Kromnowskiego przy północno zachodniej granicy KPN. W 2011 r. oszacowałem jego wysokość na 66 m n.p.m. Wartość tę potwierdzają dane ze skanowania laserowego – wg nich to 65,8 metra.
