Kampinoskie kolejki jak na dłoni

Kolejka przecinała Łasicę w miejscu obecnego szlaku żółtego

W 2013 roku popełniłem serię artykułów poświęconych kolejowym epizodom w Puszczy Kampinoskiej (linki na dole strony). Dziś dopisuję do niej kolejny rozdział, a to dzięki Panu Markowi Zielińskiemu z serwisu MapyWIG.org. Podesłał mi on ciekawą mapę, która dokładnie pokazuje przebieg torów przez kampinoskie ostępy.

To arkusz tzw. powiatówki lub obrębówki w skali 1:25 000. Mapy te opracowywano w latach 50. i 60. XX wieku na potrzeby cywilne, korzystając jednak przy tym z map wojskowych. To ważna informacja, gdyż w czasach PRL-u szczegółowe mapy nie były – jak dziś – towarem powszechnie dostępnym. Wszystko oczywiście ze względów bezpieczeństwa kraju. Dostosowując więc „powiatówki” do potrzeb cywilnych, wprowadzano na nich różnorodne zniekształcenia i zafałszowania treści. Nie zmienia to faktu, że arkusze te są kopalnią ciekawej wiedzy.

Kolejka kończyła trasę w Zamczysku, koło grodziska

Jak informuje mnie Marek Zieliński, zaprezentowana tu mapa [uwaga zajmuje aż 68 MB!] została opracowana w latach 60., bazuje jednak na materiałach wojskowych z 50. XX, które nie dotrwały jednak do naszych czasów. Zapewne należy więc uznać, że mapa ta prezentuje stan na lata 50.

Co na niej znajdziemy? Jest oczywiście kolejka wąskotorowa z Sochaczewa przez Tułowice do Piasków Królewskich – do Tułowic wciąż jeżdżą turystyczne pociągi, a dalej do dziś widać mocno zarośnięte szyny. Ale na mapie szlak biegnie znacznie dalej – jedna odnoga do miejscowości Rybitew (kiedyś ponoć dochodziła do samej Wisły), druga do Granicy, niemal do dzisiejszej polany turystycznej, a trzecia – do Zamczyska (tam, gdzie dziś jest ośrodek szkoleniowy straży pożarnej, kiedyś był tartak).

Na mapie znajdziemy ponadto pozostałości po kolejce (tym razem już szerokotorowej), która przed wojną biegła z Dworca Gdańskiego przez Młociny do Palmir i dalej do składu amunicji w okolicach dzisiejszego cmentarza palmirskiego. Przypomnijmy, że zniszczono ją w trakcie II wojny światowej.

Ślad kolejki obsługującej cukrownię w Lesznie

Jeszcze inną ciekawostką na tej mapie, o której tutaj nigdy nie pisałem, jest przebieg kolejki wąskotorowej do Leszna, która swego czasu obsługiwała tamtejszą cukrownię. Do dziś przy drodze Leszno – Błonie można znaleźć pozostałości po nasypie tej trasy.

Oczywiście mapa jest ciekawa nie tylko ze względu na prezentowanie przebiegu linii kolejowych. Widać na niej również ówczesną sieć osadniczą i drogową oraz zasięg lasów – w wielu miejscach sporo się tu zmieniło, i to przecież stosunkowo niedawno!

Zachęcam do oglądania mapy i dzielenia się swoimi odkryciami.